50 -
ring is de Slaaperdyk by Sparendam, die ruim vier
voeten hoog is boven het Amsterdamsche peil; zo dat
bet inundatie-waterzo dra het tot die hoogte ge-
komen is, over de kruin van dien Dyk zoude heen
storten in het Ye; maar, al was het, dat het niet
hooger rees dan tot de hoogte van 4 voeten boven
het Amsterdamsche peil, zo zoude dit evenwel van
dat gevolg zyn, dat de bepolderde Landen in Rhyn-
land ter diepte van 6/2 voeten; de bepolderde Landen
in Delfland en Schieland ter diepte van 8£ voeten;
de bodem der Droogmaakeryen in Rhynland, ter
diepte van 16 voeten, en in Delf- en Schieland ter
diepte van 17 J/j voeten onder water zouden staan.
Het is ook waar, dat, terwyl aan de bovenkant,
tusschen Wyk te Duurstede en tusschen den Yssel-
dam, het water zoude inloopen, hetzelve wederorn
aan de kant van het Ye zoude worden geloosd door
alle de sluisen van Rhynland en Amstelland. Maar
als men de zaak eens wat naauwkeuriger inziet, zal
men bevinden, dat deeze sluisen een zwacke toevlugt
zouden zynwant men stelle eensdat alle die sluisen
te zamen een opening hebben van 24 Roeden, en dat
het water boven de gemiddelde hoogte van het Ye,
op het welk de loosinge moet geschieden, ter hoogte
staat van 4'/2 voeten, ja zelfs van 5 voeten; zo zal
het profil van de loosinge slegts 10 vierkante Roeden
uitmaaken: Doch men vindt veele voorbeelden, dat
Dykbreuken de wydte gehad hebben van 40, 50, 60.
ja meer Roedenen dat deeze wydte van tyd tot tyd
vergroot; deeze wydte nu van 40 Roeden, gemulti-
pliceerd met een diepte van 8 voetengeeft een profil
van 262/3 vierkante Roeden: zo dat, al hadt de dyk-
breuk slegts de wydte van 40 Roeden, en al waren
de snelheden boven en beneden aan malkander gelyk,
ruim twee en een half maal meer water van boven
zoude -in loopen, dan van onderen geloost worden.
Doch hier by komt de grootere snelheid van het in-
loopende water, uit de grootere diepte voortspruitende;
waar door de toevoer nog veel meer boven de loosinge
zoude prsevaleeren.
Indien nu eens zodaanig een doorbraak tusschen
Wyk te Duurstede en den Ysseldam, daar dezelve
het meest te dugten, em, orn de bovengemelde rede-
nen, het eerste te wagten is) mogt voorvallen, zoude
'er byna geen mooglykheid zyn, oin het ingebrooken
gat digt te maaken, eer alles geruineerd zoude zyn:
immers heeft de ervaarenheid doen zien,dateen dyk-
breuk zeer bezwaarlyk wordt gestopt, zo lang 'er
eenige trek van stroom door het gat valtnu zoude
hier de toevloed en stroom continued bevonden wor
den tot dat de oppervlakte der rivier daar ter plaatse
zoude gezakt zyn tot 8 voeten boven het Amster
damsche peil; en echter weetenwe uit getrouwe aan-
tekeningen van verscheide jaarendat de Leek daar
ter plaatse zeer zelden tot die laagte komt. By voor-
beeld, 1751 in November en December is de gemid
delde hoogte, der Leek aan het B.e.usecomsche veer
geweest 11 voet en 5 /2 duim boven het Amsterdamsche
peil. In het jaar 1752 is tot September ingesloten de
kleinste inaandelyksche gemiddelde hoogte geweest
11 voeten 7 duimen boven het Amsterdamsche peil.
Zo dat, indien 'er een dykbreuk was voorgevallen
in Maart 1751, de landen agter de inbraak, geduu-
rende 18 of 19 maanden ten minsten 3 voet en 5
duim onder water zouden gestaan hebben.
Het zal nu naauwlyks noodig wezen, dat wy de
onheilen, die uit zo eene overstroominge zouden te
wagten zyn, breedvoerig voorstellen; te meer, daar
wy dezelve, zo duidelyk als ons mogelyk was, op-
gegeeven hebben in onze Nadere Elucidatien, gevoegd
by het Advis van Hun Ed: Mog:, de Heeren Gecom-
mitteerden van Hun EdGrMogtot de zaaken van
het Pannerdensche Canaal en den Spykschen Dyk
van den 9 April deezes jaars 1754. De importante
remissiondie aan de Eigenaaren en Bruikers van zo
veele duizenden Mergens, zouden moeten verleend
worden voor een groot getal van jaaren, zouden
onder de kleinste nadeelen moeten worden gerekend,
schoon dezelve al eenige Millioenen zouden bedraagen.
Daar zyn nog andere onheilen te dugten en met mo-
reele zekerheid te voorzien, die van meer gevolg zyn
voor deeze Provinciewy zullen maar eenige weini-
gen voor oogen stellen; om niet hooger van het ge-
vaar op te geeven, dan het zelve in der daad is, en
om liever een gordyn te schuiven voor een gedeelte
deezer naare en ysselyke vertooningen.
Voor eerst zullen alle de Droogmaakeryen, die in
de bovengemelde Hoogheemraadschappen worden ge-
vonden, tot haaren voorgaanden staat van uitgeveende
plassen gebragt worden, zodra het water te staan
komt tot circa ander half voet beneden de kruin van
den Slaaper by Spaarendamwant de Droogmaakery-
dyken benoorden den Rhyn bereiken met hunne
kruinen slegts de hoogte van 2 /2 voeten boven het
Amsterdamsche peil. Als nu deeze backen wederorn,
gelyk te vooren, met water gevuld worden, zal 'er
seer weinig kans en lust zyn om dezelven op nieuw
droog te maaken met weinig minder kosten, dan 'er
van 't begin af toe vereischt wierdennademaal de
dykeu, met welken deezen kommen omvangen zyn,
door het inundatie water voor het grootste gedeelte
zouden geruineerd wordenneffens de meeste florisante
wooningen, die binnen de droogmaakeryen met zo
veele kosten zyn opgebouwd.
Ten tweeclen is het zeer te vreesen, dat alle com-
municatie, die 'er nu is tusschen verscheide deelen
deezer Provincie, door middel van kleine en smalle
wegen, die meerendeels uit een losse, en veenachtige
substantie bestaan, zal weggenomen worden, door de
woede van het inundatie water; gelyk men aanstonds
zal zien, als men maar het oog slaat op de beste
Kaarten van Rhynland, Delfland, Schieland, Amstel
land, enz.
Ten derclen zullen veele vrugtbaare gronden met zwaar
en onvrugtbaar zand worden bestort; waar door dezelve
considerabel in waardy zullen daalen; en naauwlyks
na verloop van zeer veele jaaren tot haaren voor
gaanden bloey geraaken. Het is waar, dat de zwaar-
ste zanden wel het meeste zullen neerzinken niet
verre agter den inbraak; doch de ondervindinge heeft
ons doen zienhoe zeer het Rivierwaterals het in
een extra-ordinaire quantiteit van boven komt, en
in een sterke beroering is, met zand is bezwaard van
onderen tot boven, en hoe verre die zanden tot op
een groote distantie medegesleept en over de ver-
afgelegene landen verspreid worden.
Ten vierden zullen de landen zo lang onder water
kunnen staan, dat alle vrugtbaarheid verdwynt, en
dat in tegendeel een menigte van onnutte, ja schaa-
delyke planten en kruiden daar na toe gevoerd, en
daar als in gezaaid worden; zo dat zy minder be-
kwaam en byna geheel nutteloos worden ter voedinge
van de Beesten.
Ten vijfden zullen de Steden, die aan de noordzyde
der Leek gelegen zyn, zo wel als de omliggende
landeneen beklaaglyk gevoel hebben van deeze
rampen; niet alleen om dat zy zo een groot interest
hebben by die Landen, maar ook om dat zy binnen
haare muuren ten hoogsten door het water zouden
worden geincommodeerdnademaal de meesten al
ongemak beginnen te gevoelen, zo dra het water op
het Amsterdamsche pail komt te staan; daar het in
dit geval ten minsten tot vier voeten boven dat peil
zoude kunnen ryzen tot nadeel van Pakhuizen, Kel-
ders, enz.
Het blykt nu van zelfs, dat duizenden van Inge-
zetenen door deezen weg zouden geruineerd worden;
waar door 's Lands Financien zodaanig een krak zou
den krygen, dat 'er in een lange reex van jaaren
geen hoop of middel zouden zynom de zelven eeniger-
maaten te herstellen; te meer, daar die ongeluckige
Inwoonders deezer overstroomde Landen ten Noorden
geen anderen toevlugt zouden hebben om zig met bun
vee en bezittingen te bergen, dan de ver-afgelegene
Dyken en schraale Duinen.
JOHAN LULOFS.
MELCHIOR BOLSTRA.
Drukkerij van Bonga C°. Amsterdam.
i 4c> i om: lire inbu ill
ir.il rojrii'i'.v >1/11 v.oh ahi
ni'in 'ni iauidToab n .9 hsfe
3Ii isi> jf'jld ri. T .n-)U 'ig
•aw ,1 tsw J«i I n ~k
UDO^'Si
l.i ih
.1 if i V i f I II 11
i1 j iif 1 tj i <;6 L
it ,t i. i H ,1 ii I "i in fti -'C'l
V
so ft agnd
a s 1 ,Ti\ i
t/JO.I'J f 1I3*$1ll»8 I--
•VOlf'.E 1 96 J' ,Il
.ttiix 111 ;S14 MP V Si'
I
1 a liblao r'.nJ 0;
d v .4 ,t j d it oB
ir
