- 158 -
Teeken-Onderwijs in Haarlemmermeer.
De Deensche Doterbereiding;
ftemeiigde Beri^ten.
Jngczoubcti.
Naar aanleiding van
EEN OORDEEL ZONDER GROND
en dus zonder waarde.
Onder de plaatsen in ons landwaar veel ooft geteeld
wordtbehoort het dorp Vlijmenten Westen van 'a Hertogen-
bosch in Noord-Brabant. Voor de verzending naar bet buiten-
land kocht een inwoner dit jaar aldaar op voor pi. m./ 6500
aan kruisbessen, f 5000 aan zvvarte bessen,/1400 aan roode
bessen, 600 aan doperwten en voor/14000 aan frambozen.
Bovendien is door een viertal buitenlandscbe kooplieden voor
evenveel opgekocht, zoodat een kapitaal van pi. m. 55000
aan vruchten in deze gemeente is ontvangen.
De New-York Herald zegt, dat in een bosch van Califomie,
niet ver van de Rule, een boom werd gevonden, die 240
voet hoog was; men sehat zijn ouderdom op 4840 jaar. De
stara is hoi en heeft een omtrek van 65 voet; men heeft er
een salon in gemaakt die 150 personen kan bevatten en waar
bet publiek vrijen toegang heeft. De boom draagt den naam
van „Oude Mozes"dien naam vond men op een rots in de
nabijheid.
Te Calais zijn twee groote schepen met twee millioen kilo
gram tarwe uit Philadelphia binnengeloopen. Men wacht nog
een twintigtal andere schepen.
In het district Bendzin (Russisch Polen) is de veepest uit-
gebroken. De regering van Oppeln (Pruissen) heeft een vol-
ledige sluiting der grenzen van Boropow (in het Lublinitzer
district) tot Sumpna (in het district Kattowitz) georganiseerd. -
In Oosteurijk is de ziekte ingesleept uit de Ukraine. Men
doet zijn bestde ziekte buiten Silezie te houden. De vete-
rinaire autoriteiten te Berlijn, Breslau en Altona zijn gelast
streng toe te zien op het vee, dat uit Silezie wordt aangevoerd.
VOLOENS HET ScHWARTZ-SYSTEEM TOEGEPAST IN NedERLA.VD.
Op de modelhoeve te Wittenstein, gemeente Kamperveen
waar de eigenaar sedert 16 maanden met het beste gevolg
het Schwartz-systeem invoerde, heeft de ondervinding geleerd
dat er met deze methode evenveel boter gekarnd wordt als
op de oud-Hollandsche wijze. Men heeft er de proef op de
som gekregen door de afgeroomde melk te karnenen bleek
het dat er toen hoegenaamd geen boterdeelen achter gebleven
waren. Zulks is herhaalde malen geschied. Men heeft er voorts
op de ouderwetscbe manier van boterbereiding proeven ge-
nomen, en werd er uit hetzelfde aantal liters melk bij die
gelegenheden volstrekt niet meer boter verkregen dan met het
Schwartz-systeem. Op geuoemde modelhoeve heeft men lang-
werpige vertind ijzeren melkkoelvateninhoudende 40 liters
bij een hoogte van 50 cM. en een doorsnede van 47 bij 17
cM.waarin de aanwezige melk binnen hoogstens 15 minuten
van 35 op 40 graden Celsius door middel van koud water
wordt afgekoeld en op laatstgemelde temperatuur gehouden.
De room wordt vervolgens met een vertind ijzeren ovalen
lepel van de melk afgeschept door koud water steeds zoet
gehouden en ten laatste verwarmd tot op 14 graden even
vddr dat hij wordt gekarnd in een Lefeld's horizontaal rond-
draaijende karn.
Na precies een half uur te hebben gekarnd is de boter
goed en geschikt omzonder te zijn gewasschen, met de
Ahlborns kneedmachine te worden gekneed.
De voordeelendie het Schwartz-systeem oplevert, boven
de oud-Hollandsche wijze van boterbereiding bestaan hoofd-
zakelijk hierin
1°. dat de boter zuiverder en zoeter van smaak is;
2°. dat ze zich veel beter conserveert, wijl de kaasdeelen
achter blijven
3°. dat ze veel steviger is, vooral in den zomer van groote
waarde
4°. dat de boter, die ongewasschen gekneed wordt, meer
aroma behoudt (de heer Peters te Oldenburg raadde daarom
ook ten vorigen jare op de landbouwtentoonstelling te Apeldooru
speciaal aan de boter niet te wasscheD);
5°. dat er tengevolge van de afkoeling zoete melk in plaats
van zure vleutemelk overblijft, en de eerste natuurlijk een
veel beter en gezonder voedingsmiddel oplevert voor het jonge
fokvee dan de zure melk, die reeds een gistingsproces onder-
gaan heeft, en hoegenaamd geen suikergehalte meer bevat.
Dat de groote afnemers op de buitenlandsche botermarkten
de resultaten die met het Schwartz-systeem bereikt worden
op grooten prijs stellenblijkt uit de wekelijksche opgaven
der boterprijzendie te Kopenhagen bedongen wordenen
waar tusschen Heerenhof-boter van licht gezuurden room en
die volgens het Schwartz-systeem van zoeten room bereid,
telkens een verschil gemaakt wordt van 16 a 20 per
'/4 vat van 40 kilos gerekend. Geen kleinigbeid voorwaar!
Even goed als zulk3 te Kopenhagen geschiedt, zal er, zoodra
er boter van zoeten room hier te lande aan de markten komt
ook verschil in prijs gemaakt worden.
Er is geen enkele reden voor, waarom wij Nederlanders in
dit opzigt bij onze naburen zouden behoeven achter te staan.
De veehouders zouden goed doen, zoodra zij de verbeterde
methode van boterbereiding hebben ingevoerdop de vateu te
vermelden Schwartz-systeem."
Dat de boter, op meer genoemde wijze bereid, zich uitste-
kend conserveertbleek den eigenaar der modelhoeve te Wit
tenstein onlangs nit een aan hem deswege gerigt sehrijven
uit Sidhoardja (Nederlandsch Indie) waarin woordelijk het
volgende voorkomt
De boter, volgens het Schwartz-systeem bereid heeft zich
op de reis uitnemend bewaarden haar onvervalschten zuiveren
smaak behouden.
,,Ik acht ze voor winterboter beter dan de hier in blik
geimporteerde soortenzelfs beter dan de dikwerf zoo ge-
roemde Deensche boter."
Dc boter waarop dit berigt betrekking heeft is den 18den
Eebruarij van Kampen in blikjes verzonden, en ruim 3 maan
den daarna, den 20 Mei jl. werd de bevinding op papier gezet.
Er pleit bijgevolg alles voor, om met de oud-Hollandsche
wijze van boterbereiding te breken en het Schwartz-systeem
in te voeren en laten wij er vooral voor zorgen, dat de Denen,
ZwedenNormandieers enz. ons uiet langer de boter en kaas
van het brood eten, zooals de heer H. W. Rooze te Londen
in zijn verslag van de Internationale landbouwtentoonstelling
te Kilburn gehouden, dat onlangs zeer karakteristiek heeft
uitgedrukt.
Naar men verneemt, heeft Jhr. G. E. van Tets voor de betrek
king van Commissaris des Konings in de provineie Noord-Holland
bedankt.
De N. R. Ct. verneemt dat de heer Den Beer Poortugael
oud-minister van oorlog, ingedeeld zal worden bij het 3de rege-
ment infanterie.
Tot opheldering van het berigt omtrent de wijziging van het
tarief der telegrammen met ingang'van 1 October a. s. dient.dat
de bedoeling is dat het regt van seinen wordt betaald met IS cts.
en vervolgens per woord 1 centzoodat een telegram b. v. van
6 woorden 21 cents zal kosten, een gewoon telegram van 20 woor-
den alzoo 35 cents en zoo vervolgens met 1 cent ioder woord meer.
Voor gewone telegrammen wordt dus het tarief aanmerkelijk ver-
hoogd en is het alzoo alleen voordeelig voor telegrammen van uit-
gebreiden inhoud.
- Den 24 Septemberdes avonds omstreeks 7 uuris te Zaan-
dam in de boerderij van K. de Boer Jz. brand ontstaan vermoe-
delijk door het hooi. Het perceel is, hoewel de brandweer spoedig
op het terrein aanwezig was, geheel door de viammen vernield.
Volgens een berigtgever der N. Gr. Ct. zouden een paar ge
wone eetlepels azijn door een spint aardappelen geroerd als ze
goed aay den kook zijn een goed middel wezen om dat voedsel
aangenatnev en smakelijker te maken.
L'e Nieuwediep is door een schildwacht van de marine-kan-
Cue 's nachts ingebroken in het gebouw dat hij te bewaken had.
Door hot uitsnijden van een ruit verschafte hij zich toegang tot
het lokaalbedronk zich liet zijne wapens achter en ging er van
doo-\ Kortea tijd daarna is de man opgepakt en in verzekerde be
waring gebragt. Men veronderstelt dat hij langs dezen weg poogde
van de dienst ontslagen te worden.
Sedert Julij jl. heelt voor de derde maal eene afschuiving
van den oever plaats aan den Nieuwen Neuzenpolderditmaal zijn
weder 5500 a 5600 meter grond in de Wester-Sehelde verdwenen.
Door den heer C. lleinsberg te Amsterdam, chronometer- en
horologiemaker van Z. M. den Koningis een horologe afgeleverd
zoo als er niet dagelijks voorkomen. Behalve een volledig slag
werk bevat het een chronograaf en een doorloopenden almanak.
Daarenboven wijst het geregeld den stand der maan aan. De be-
werking munt natuurlijk uit door hare fijnheid, vandaar de even-
min alledaagsche prijs. Het kost slechts.... 2800 gulden.
Omtrent het onderzoek door de justitie van Maastricht in-
gesteld naar een gepleegden manslagverneemt men dat zekere
H. op den Akerweg_, zijne schoonzusterwegens mishandeling
van zijn kind dat bij haar inwoonde een schop tegen den buik
heeft gegeven die haar dood heeft ten gevolge gehad.
1'. M. Tubelaar te Meelkerke, gemeente Scherpenisse, acht
zich verpligt in de Zierikzeesche Nieuwsbode bckend te maken, dat
hij niet - gelijk het gerucht van hem zegt - zich opgehangen
heeftmaar nog gezond en wel in 't land der levenden rondwandelt.
De universiteits-mechanicus De Saga te Heidelbergheeft
een toestel tot gasbereiding in werking gebragtwaarmede in wei-
nige minuten langs den kouden weg een in waarheid prachtig gas-
licht verkregen wordt. Zoo als bij elke nieuwe uitvinding, zal ook
deze nog voor menige verbetering vatbaar zijn. Intusschen beeft
de nieuwe methode dit voor', dat het gas in korten tijd en zonder
aanwending van vuur wordt voort.gebragt. Deze omstandigheid
maakt het mogelijk den noodigen toestel overal te kunnen plaat
sen en ontneemt alle gevaar dat aan de gewone bereiding no°- kan
verbonden zijn. Voorts kan iedere huisknechtzonder 'wezenlijk
tijdverlies of hinder voor zijne gewone werkzaamheden, dit gas ge-
reed maken. Maar de voorname aanbeveling van dit gas is zeker
zijne uitnemende licktsterkte. Volgens de berekeningen of metin-
gen van den gas-technicus Dr. Riedelte Mannheim heeft dit
gas eene lichtkrackt van minstens 25 kaarsen alzoo tweemaal zoo
groot als ons gewoon gemeentegasterwijl de kosten van productie
niet hooger komen dan die van ket tegenwoordige steenkolengas.
Men voorspelt op die gronden, dat dit nieuwe gas spoedig °het
oude geheel zal verdringen.
Dat men ook in Petersburg te worstelen heeft met overmatig
gebruik van sterken drank, blijkt uit de volgende cijfers. Er zijn
daar ter stede sedert den aanvang van dit jaar 900,000 vaten ko-
renbrandewijn verbruikt. Sedert 1 January werden 46,800 perso
nen wegens dronkenschap op de openbare straat in verzekerde be
waring genomen.
Te Gouy-lez-Piton nabij Charleroiwerd dezer dagen eene
familie aangenaam verrast. Een Eranciscaner monnik overhandigde
aan het hoofd van het huisgezin eene som van 12,000 francs die
een berouwhebbende dief bij hem had gebragt en verzocht had die
aan den eigenaar terug te geven.
Het schijnt wel dateven als bij ons ook in andere landen
de kazcrnen verbetering behoeven. Te Milaan is den 8sten dezer
er een ingestort en een gekeele compagnie bersaglieri (genriarmen)
onder de puinhoopen verpletterd. De schildwacht alleen heeft zich
kunnen redden.
De kantonregter te Gouda heeft - in afwijking van de juris
prudence van den Hoogen Raad - beslistdat s m e e r 1 a p een
scheldwoord isen wegens het bezigen daarvan twee perso
nen tot 2 gulden boete veroordeeld. Gebruikt men 't eeumaal
dan mag men - altijd volgens dien kantonregter - er nog gratis
het woord gem eene bijvoegen; een dier tot 2 gulden boete ver-
oordeelden had namelijk haar tegenpartij als gemeene smecr-
1 a p betiteld.
'k Geef om die praatjes niemendal
De beste stuurlui staan aan wal.
Dr. PIeije.
Mijnheer de Redacteur!
Het is nu ongeveer 2 jaren geledendat in uw geeerd
Weekblad een uitvoerig sehrijven voorkwam, waarin, onder
meer, het onderwijs in Haarlemmermeer werd gehekeld. Toen
nog weinig met den toestand in deze gemeente bekendstipte
ik, op railleerende wijze, de zinledige uitdrukkingen aan, die
er in voorkwamen. De schrijver begreep mij volkomen, daar
zijn repliek, naast eenige fijn gestyleerde zinswendingen aan
mijn adres, de belofte inhield, onze schoone moedertaal voor
verdere mishandeling te vrijwaren. Het was meer dan ik bad
durven hopen; edoch, het nummer van Vrijdag 1.1. heeft
al mijne verwachtingen vernietigd. Onder het opschrift „Teeken-
onderwijs" worden alle oude grieven in nieuwen, maar even
gebrekkigen vorm opgehaaldde leden van „een 'Polder-
bestuur" worden botterikken verklaard den kerkvoogden wordt
verweten de pastorie met onmogelijke kleuren te hebben laten
besmeren„zonder dien misstand te hebben opgelet" (het staat
er letterlijk). De heer de Jong, die toch waarlijk geen schuld
heeft aan het slechte onderwijs in deze gemeente, wordt een
gevaarlyk wezen geaclit, omdat hij durft zitting nemen in
's lands vergaderzaal en tegen de kanalenwet stemmen en,
last not leastwordt een mijner collega's op beleedigende wijze
tentoongesteld omdat de leerlingen niet behoorlijk konden
antvvoorden op de vragen, die de heer Amersfoordt hun ge-
liefde te doen.
Naar aanleiding van die laalste beschnldiging wil ik alleen
eenige aanmerkingen onder de aandacht van den eigenaar der
Badhoeve brengen in de hoop dat hijna kalme en nauw-
gezette lezing, mijn gevoelen zal deelen.
Het onderwijs in de geschiedenis behoort terecht op de
lagere school eene goede plaats in te nemen, en de onder-
wijzer, die de schoonste bladzijden van 's lands historie niet
met zijne leerlingen bespreektlaadt m. i. eene zware ver-
antwoordelijkheid op zich. Naast het juist sehrijven en spreken
van „de taal van Neerlands vrijen grond", behoort toch de
kennis onzer geschiedenis, een der steunpilaren te zijn, waarop
het gebouw van ons onafhankelijk volksbestaan rusten moet.
Ik geef het den heer Amersfoordt dus gaarne gewonnen,
wanneer hij meent dat de leerlingen der lagere school den
roemrijken slag bij Waterloo behooren te kennenen ik moet
de warmte, waarmede hij, als oude van dagen, daarvoor pleit,
bewonderen en toejuichen. Maar en nu komt het verschil
wanneer eenige leerlingen op de daaromtrent gestelde vraag
geen antwoord wetenis dit geenszins een bewijs dat het
onderwijs in Haarlemmermeer veel te wenschen overlaat. De
heer Amersfoordt zal, als mr. in de rechteu, wel weten.dat
op zulke praemissen die conclusie onmogelijk volgen kan.
Daarenboven, de kennis van den slag bij Waterloo als op
zich zelf staand feitzonder meeris voor de antbropologische
vorming der kinderen van geene waarde, zoodat de uitnoodi-
giughoe beleefd ook gedaanwel zal zijn afgewezen als
strijdende met de beginselen der onderwijskunde. Daarbij
komt, dat op de lagere school geschiedenis moet onderwezen
worden; alzoo zullen de leerlingen, die den geheelen cursus
doorloopen hebben, ook van het roemrijkste wapenfeit der
nieuwe gesehiedenis wel weten te verhalen. Maar hoe velen
bezoeken tot twaalf- of dertienjarigen leeftijd getrouw de school?
Is er hier in de gemeente ik zonder mijne eigene school
nu eens uit, is er hier geen ontzettend schoolverzuim
Worstelen verscheidene onderwijzers niet maanden aaneen zonder
hulp of met een die zeer onvoldoende heeten mag? Waarlijk,
wanneer zulk een onderwijzer het hoofd moedeloos hangen
liet, het behoefde niemand verwondering te wekken. En
wanneer de eigenaar der Badhoeve, die dat alles weet en
begrijpt, hem openlijk in het Weekblad toevoegt: „ik wilde
den man in het bijzijn zijner leerlingen niets onaangenaams
zeggen"i3 dat voor den hetrokken onderwijzer zulk eene diepe
krenking; dat ik, die niet weet welk mijner collega's bedoeld
wordt, die uitdrukking signaleer als den man onwaardigdie
de „haute politesse" kent „aussi bien que Vempereur de BresiF',
zelfs tegenover hen die geen hooger onderwijs hebben genoten.
Ten slotte: de heer Amersfoordt is een man van uitge-
breide kennis, die voor de ontwikkeling zijner medeburgers
slrijdt als een athleet, en gewis ieder beschaafd mensch aan
zijne zijde zal vinden waar hij voor degelijk lager onderwijs
zoowel als voor teeken-onderwijs pleit; maar om nu a tort et
a travers iedereen te beleedigen, ten einde eene bekende
waarheid te verkondigenis minstens genomen ijdele moeite
of dwaze vertoooing. Dat hij de publieke zaak openlijk be
spreekt, verdient zeker navolging; maar hij vergete niet, dat
de beste stuurlui aan wal staanen bijzondere klachteu niet
in het Weekbladmaar bij de bevoegde autoriteiten behooren
te worden overgebracht. De onderwijzers in Haarlemmermeer
slapen waarlijk niet op rozenzoodat hij hunne rust niet zoo
ruw behoeft te storen.
En nu, welk epitheton ornans de eigenaar der Badhoeve, die
mij persoonlijk onbekend is, nu weer voor mij moge uitden-
ken, laat mij onverschillig, daar de woorden van den bemin-
nelijken Camphuyzen mij op dit oogenblik op de lippen zweven
Ochwaren alle menschen wijs!
En wilden daarby wel
Deze aarde ware een paradijs
Nu is zij meest een hel.
Haarlemmermeer, K. E. VAN RIJSINGE,
23 September 1879. Onderwijzer School 9.
Wanneer het Weekblad van Haarlemmermeer uitsluitend in
die gemeente gelezen werd zou het waarlijk niet noodig zijn
iets over het ingezonden stuk van den heer Amersfoordt te
sehrijven. In Haarlemmermeer toch kent ieder het licht van
den heer Amersfoordt en weet hoeveel waarde daaraan be
hoort gehecht te worden. Daar echter dit blad ook in andere
gemeenten gelezen wordt, waar niet iedereen weet welk een
lichtbron we hier in Haarlemmermeer hebben, ben ik zoo vrij
op het dwaze van het tweede gedeelte van het genoemde stuk,
handelende over het lager onderwijs in Haarlemmermeer, te
wijzen. Ik heb wel geen hooger onderwijs genoten, zoo als
de heer Amersfoordt, maar meen toch den aanvaller te kunnen
beantwoorden.
De heer Amersfoordt zegt, dat het gehalte van het lager
onderwijs, in het bijzonder te Haarlemmermeerveel te wen
schen overlaat, en grondt dit op de omstandigheid, dat de
kinderen aan eene school (en we hebben er hier 13), toen
hij daar den 18d™ Juni met eene bus voorbij kwam, niet
wisten wat dat beteekendeen toen Z.E.G. vertelde dat de
18de Juni de gedenkdag is van den slag bij Waterloo, die
gebeurtenis niet schenen te kennen. „Aan alien" deed de
heer Amersfoordt die vragen terwijl ze aan het spelen waren.
Zeer toevallig is dit, dat „allen" bij elkander waren, dus
ook de kinderen die niet overhleven. Misschien dat het licht
hen aantrok of het buitengewone van de zaak, en dat dit de
oorzaak was dat ze „allen" bijeen waren. „Aan alien" deed
Z.E. die vragen, dus ook aan de kleinsten. Vrij dwaas. Men
had even goed iets uit het Wetboek van Strafregt kunnen
vragen. Maar ook de grootsten wisten het niet. Verondersteld
nu eens, dat ze het werkelijk niet wisten, zou het dan niet
kunnen gebeuren, dat dit onderwerp in de school behandeld
was terwijl zij aan den veldarbeid waren, of dat hun onder
wijzer met het behandelen der geschiedenis aan het,jaar 1815
nog niet gekomen is? Misschien ook werd hun oog beneveld
door het zien van zoo veel licht. Ook hangt het antwoord bij
de kinderen veel af van den toon waarop men iets vraagt.
