1880.
Vrijdag ,'27 Augustus.
N<>. 55.
VAN
AAN LANDBOUWGEMEENTE- EN POLDEB-BEL AN GEN GEWIJD.
Een-en-Twintigste Jaargang.'
HYGROMETER
\XjURZz.
Prijs van het Abonnement:
in het Jaar6.-
Prijs der -A_dvertentien
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer lZ/2 Cent.
KLINKERFUES.
HYGROMETER en DAUWPUNT.
aanwatelk' Cruquiut- Liinden- hoofddorp. Jeering.
IIAARLEIUMERMEER
Prijs van een enkel Nommee 15 Cent.
AXLE TOEZENDINGENREDAKTI^ EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VA1V I10\GA C°.te Amsterdam.
fliterHfk Woensdag.)
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
VAN
Hoeveelheid Vocht.
Schaal voor
Schaal voor
Dauwpunt.
In 't Weekblad van 18 Juni '80 werd de belofte gedaan
dat eene beschrijving zoude worden gegeven van de waarne-
mingen van hygrometer en dauwpunt.
Zulk eene beschrijving te geven is eene omvangrijke taak,
zoo zij wetenschappelijk volledig moet gedaan worden, en toch
in eenen trant, dat het opstel bevattelijk bljjve voor de meeste
lezers van dit Weekblad. Indien de vraag aldus wordt opge-
vat, dat men tevreden zij met de opgave van het hoe en
waarom de weerkundige waarnemingen in den Haarleramer-
meerpolder gedaan wordendie wekelijks verschijnen op de
vierde bladzijde van dit Weekblad: dan wordt zy eenvoudi-
ger en minder moeijelijk te vervullen.
In de hoop dat de Geabonneerde, die de vraag deed, daar-
mede genoegen zal nemengaat steller dezes over tot het
verstrekken der hiernavolgende uitleggingen.
Een woord vooraf over het doel der waarnemingen.
Voor alles is het de pligt van het bestuur des Polders het
land boven water te houden. Indien het bestuur niet tijdig
laat pompen, zoo verdrinkt het land door den gevallen regen.
Indien de vuren worden aangelegd en er valt geen regen
geeft de polder aanmerkelijke sommen uit aan steenkolen en
arbeidsloon, om stoom te maken en te pompen en al dit geld
is nutteloos weggeworpenja wanneer er watergebrek in den
polder ontstaatmoet men heden water in laten loopendat
men eerst gisteren had uitgemalen. Men heeft dus een zeer
groot geldelijk belang omalthans met eenige waarschijnlijk-
heid, te kunnen gissen, welk weder men op den volgenden
dag zal mogen tegemoet zien. Daartoe dienen voornamelyk
deze werktuigen de Barometerde Thermometer de Hygrome
ter, de Windwijzer, de Winddrukmeter, de Windsnelheidmeter.
de Barometer, (in het Nederlandsch Zwaartemeter)wijst
aan hoe zwaar de kolom lucht is, die zich boven het werk-
tuig bevindt.
De Thermometer (Warmtemeter) wijst aan hoe warm de
lucht is, die zich rondom het werktuig bevindt.
De Hygrometer (Vochtmeter) wijst aan hoe vochtig de lucht
is, die zich om het werktuig bevindt.
De vochtigheid der lucht kan in drieerlei toestand zijn,
damp, vocht en ijs, (dat is bevrorenbijv. hagel, sneeuw,
rijm, ijzel enz.).
Of de vochtigheid der lucht zal zijn dauwregen of sneeuw
enz. hangt af van de warmte der lucht en de hoeveelheid vocht.
Naarmate de lucbt warmer wordt, verandert sneeuw in
water en water in damp. Eene groote hoeveelheid sneeuw
heeft meer warmte noodig om in water te veranderen dan
eene kleine hoeveelheid sneeuw; eene groote hoeveelheid water
heeft meer warmte noodig om in damp te veranderen dan
eene kleine hoeveelheid water.
Het water der zeeder meereD der rivieren der aardkorst,
is des daags blootgesteld aan den invloed der zon, die het
doet verdampen. Als dit water verdampt is stijgt het op in
den dampkring en vertoont zich daar voor het oog als wol-
kendeze wolken bevatten bij felle koude sneeuw en hagel
bij mindere koude regen; bij warmte veranderen zij in damp
en nevel; zij worden bij zeer warm weder zoo zeer .verdeeld
dat de damp ophoudt voor ons oog zigtbaar te zjjnde lucht
wordt helder. Toch blijven die dampen bestaan; bij de minste
verkoeling der lucht waarin zij zweven, hechten deze dampen
zich aan de voorwerpen die ons oraringenbloemen, planten,
metalen en andere ligchamen in den vorm van dauw.
Er valt meer dauw naarmate er meer vocht in den damp
kring is, en de dampkring zich spoediger verkoelt.
Als dus de Hygrometer (vochtmeter) hoog staat en de Ther
mometer (warmtemeter) laag staat, vormt er zich meer en
spoediger dauw dan in het omgekeerde gevalwanneer de
Hygrometer laag staat en de Thermometer hoog.
Het dauwpunt heet het punt waarop telkensbij deze ver-
schillende standendauw uit de lucht nederslaat, en dit dauw
punt wordt aangewezen door twee schalenwelke zich bevin-
den op den Hygrometer van Klinkerfues, sedert 1879 bij den
polder in gebruik, zoowel aan het Hoofddorp als aan de
secretarie van deD polder. Zie afbeelding aan het hoofd van
dit artikel.
Het gebruik van den Windwijzer zal zeer zeker voor de
meesten der lezers van dit Weekblad geene uitlegging behoe-
ven; de woorden Noord, Zuid, Oost en West worden op de
lagere school geleerd. Om den invloed van den wind op het
weder en op het water des polders te leeren kennen, is het
echter niet genoeg de rigting van den wind waar te nemen,
men moet ook weten of de wind hard of zacht zijof de
luchtstroom, waaruit de wind bestaat, zich met grootere of
mindere snelheid beweegt; het zoude mij te ver leiden, de
werktuigen, die den druk wegen en de snelheid meten, hier
te beschrijven, zulks werd dan ook niet gevraagd; wie ze zien
wil, ga naar de waarnemingsplaats van Rijnland te Oude-
Wetering; het gemiddelde der waarnemingen wordt elke week
in ons Weekblad medegedeeld, met den regenval en de ver-
damping in millimeters per viferkanten meter, zoowel van water
als van zwarte aarde en begroeide aarde.
Naarmate het dauwpunt hooger .of lager staat is er meer
waarschijnlijkheid dat de in de lucht aanwezige damp uit den
dampkring zal nederslaanin de verschillende vormen van
dauw, stofregen, slagregen, ijzel, sneeuw, hagel of andere
luchtverschijnselen. Naarmate de waterdeelen der lucht meer
tegen elkander wrijven, zal er meer electriciteit worden ont-
wikkelden zullen er verschijnselen ontstaan bekend als weer-
licht, bliksem, onweder, donderslagen enz. enz.
Het nederslaan van den vochtvoorraad uit den dampkring
wordt dus beheerscht door de hoogte der kolom luchtde
warmte der lucht, de vochtigheid der lucht, de stroomingen
in de lucht (de winden) en hunne snelheidde electrische
toestand der lucht.
Om met meetkundige zekerheid te bepalen hoe deze alien
werken in onze onmiddellijke nabijheid is moeijelijk; hoe zij
op verre afstanden werken is nog moeijelijker, en wordt zelfs
onmogelijk wanneer de puuten, waaromtrent men berigt verlangt,
aan de poolstrekenof op onbezochte zeeen liggen.
Toch heeft de weerkennis op den weg van het voorzien der
wederverschijnselen, groote vorderingen gemaakt, sedert de
telegraaf den toestand der lucht van zeer verre oorden dagelijks
gelyktijdig aan verschillende plaatsen kenbaar maakthetgeen
in den laatsten tijd bij de uitbreiding van het telegrafennet meer
en meer geschiedt, ofschoon die maatregel nog voor groote
verbetering vatbaar is. Daar het kenbaar maken der uit-
komsten van waarnemingen ten plattenlande moeijelijk en
kostbaar is, heeft de hoogleeraar Klinkerfuess te Gottingen
een middel trachten te verzinnen, waardoor elk waarnemer,
ook zonder kennisneming van telegrammen, alleen door waar
nemingen ter zijner verblijfplaats gedaan, met voldoende
zekerheid het weder van de naaste toekomst kan gissen. Hij
gebruikt daartoe Barometer, Thermometer, Hygrometer, Dauw-
puntwijzer, Windwijzer en Winddruk (zoo mogelijk ook door
een wijzer aangetoond of anders, even als de snelheidalleen
met het bloote oog geschat).
Wie de regelen kennen wil, waarnaar zulks geschiedt, hij
koope eenen Hygrometer van Klinkerfuesshierboven afge-
beeld de regelen worden hem daarbij om niet verstrekt, de
firma van Emden, Kalverstraat te Amsterdam, liet ze zelfs in
het Nederlandsch drukken.
Wat de toepassing der regelen betreftik meen dat die het
beste zal blijken uit enkele voorbeelden.
Ik kies daartoe 30 Junij 1880, zie opgaven Weekblad
N®. 29, A°. 1880, Biz. 112. Op dien dag staat de Barometer
te Hoofddorp's morgens 8 ure op 759.Hij daalt's namiddags
2 ure 757.6 en daalt tegen den avond op 755.*.
Deze daling van den Barometer duidt reeds op zich zelve
verandering van weder aan.
De Thermometer Fahrenheit wijst
's morgens 8 ure 68.°4
's namiddags 2 78.°6
's avonds 8 65.°1
207.°!
Gemiddelde69.°ya warmte.
Ongeveer de morgenwarmte 68.°4,door Klinkerfues als de
gemiddelde aangenomen.
De Hygrometer (vochtmeter) wijst
's voormiddags 8 ure0.82
's namiddags 2 0.70
's namiddags 80.84
Deze aanwijzingen zijn zeer hoog. Den vorigen dag, 29
Junij waren zij: 0.68, 0.50, 0.69. Er was dus veel meer
vocht in de lucht, niettegenstaande de warmte, vergeleken bij
den vorigen dag hooger wasde opgaven toch zijn
Thermometer Fahrenheit.
29 Junij's morg. 8 u. 66.°9, 's nam. 2 u. 68.°4, 's av. 8 u. 61.°5
68.°4, 73.°6, 65.°1
Om deze redenen zjjn de dauwpunten van beide dagen ook
zeer verschillendals:
29 Junij's morg. 8 u. 54.'s nam. 2 u. 57.*, 's av. 8 u. 55.
57.—, 52.*, 54.—
Men ziet hier dat het dauwpunt sterk op en neder schommelt,
hetgeen bij dalenden Barometer volgens Klinkerfues regel VI
Wind beteekent. Als men van de morgenwarmte 68,4° aftrekt
de dauwpunten 54, 57® en 55 houdt men over 14.4, 10.6
en 13.4, welke alien vochtigheid aantoonen, en regen
voorspellen.
De windrichting is zoowel op 30 Junij als 1 Julij ZW.
maar de winddruk is:
op 30 Junij gemiddeld per Etmaal 2,50 snelheid 11.65.
Zwaarste winddruk 5.
op 1 Julij gemiddeld per Etmaal 5.83 snelheid 26.60.
Zwaarste winddruk 12.
Heeft dus de Barometer reranderingen van weder voorspeld
de Hygrometer voorspelde regen, het schommelende dauwpunt
voorspelde wind.
En nu de uitkomstl
Regen. Regen. Regen. Regen. Regen.
30 Junij 0.2 30Juny3.« 80 Junij 0.- 30 Junij 0.- 30 Junij 0.-
1 Julij 6.8 1 Julij 5.5 1 Julij 7.1 Uuly 8.1 1 Julij 7.2
's avonds 1.-
8.2
Dit komt zeer goed uit met de aanteekeningen op Badhoeve
gehouden, waarbij niet alleen 's nachts en 's morgens zware
regen, maar bovendien onweder worden vermeld. I)e bui gaf
het meeste regen aan Leeghwater 8.2, aan Hoofddorp 8.1,
volgt Lijnden met 7.1, by Oude Wetering viel slechts 5.8,
bij Cruquius het minste 5.5. Heeft dus duidelijk de rigting
van den wind gevolgd van ZW. naar NO.
Ook de verdampingsopgaven beantwoorden zeer goed aan de
voorzegging. Immers zij toonen aan hoe bij lagen Thermometer
minder verdamping plaats heeft en meer nederslag van vocht
zich vertoontals Verdamping
Leeghwater. Cruquius.
30 Junjj's morg. 0.2's av. 4.5. 's morg. 0. -'s av. 3.6.
1 Julij 0.2 0.3. 0.- 3.7.
Lijnden. Hoofddorp.
30 Junij's morg. 0. -'s av. 4.2. 's morg. 0.2's av. 4.6,
1 July 0.- 2.8. 0.6 3.1.
Oude Wetering, water.
30 Junij 's morgens 1.1 's avonds 3.-
1 Julij 1.8 2.2.
V