- 154 -
In
lets over het liuitlbouwkundi"; ondenvijs op
de scliolen ten platteu laiiilt*
XIX. De voorzitler sfelt nan de orde: bet Benoemen van
een eersten Onderwijzer ioor scliool no. 4.
Aan de vergadering wordl voorlezittg gedann van de opge-
maukte voordragt; daarop ko nen »oir: 1. P. 11. Ileijniu
te Ulestraten, 2. P. Stevens, te Haarlemtnermeer3. J. II.
Verkerk, te Koudekctk.
Tot de benoeming overgegaan zijnlc. worden in geleverd
14 geldige stembrieljes, eu blykl l)ij de opening dat al tie
stemmen zijn uitgehragt op Pieter Hubert lleijnen te Ulen-
straten, die al/.oo is benoemd.
De infunctietreding wordt bepnald op 16 September 1884.
XX Komt aan de orde: de bijbouw van een lokaal aan
school no. 4.
Aan de vergadering woidt voorgelezen een schrijven van
den Districts schoolopziVner te Haarlem, ild. 16 Ju'ij 18S4,
waarbij bedenkii gen worden medegedeeld t<*gcn bet in de
laatste zitling, op nieuiv gewjjzigd vastgestelde bestek met
teekcning voor drn bouw van em locaal nan scliool no 4.
Uit dat sehrijvcn blijkt, dat thans door den schoolopziencr
weder wordt veilangd r.at vroeger door hem is afgekeurd.
Toen namelijk in een vorig bcstek en plan de eindgevel als
werktnuur was aangegeven, wertl door den schoolopzicner de
achtermuur als zoodanig verlangd; en nu daaraan is toege-
geven, wordt wrder de eindgevel als werkmuur verlangd.
Bovendien worden nu wedtr eenige andeie aanmerkingen
tegen bet plan mrdegedeelil, die vioeger nict zijn opgegeven.
De Voorzitter zegt, dat Burgemeester en Wethoudeis daarom
besloten hebben om, ten einde aan deze reeds zoo Jang
bangende zaak een eind te krijgen, nan ilea Gemeenteiaad
voor te slellen om de beslis-ing in te roepen van den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken.
Al de leden geven (lanrmede bunne instemminsr te kennen,
en wordt dienovereenkomstig zonder hoofdelijke stemming
besloten.
De Vergaderina wordt vervo'gens gesloten.
De Provineinle Staten van Overysel hebben f 1500 beschik-
baar gesteld voor het houden van landbouw-lezingen in ver-
cchillende gemeenttn van Overijsel.
Blijkens by de Regering ing.koinen ambtsbengten, zijn
in bet tijdperk van 4 weken, dat op 9 Augustus jl. se-
eindigd is, 10 gevallen van longziekte bmten den afgeslotcii
kring vau bet spoelingsdistrict waargenomen, wtiarvan I te
Roosteren (provincie L'uiburg) en 9 te Clinge (provincie
Zeeland).
In de slagterijcn binnen (lien kring bleken de longen van
6 runderen, by 6 veebouders, door longzickte te zijn aange-
tast. Van deze gevallen kwamen 2 in de wetde voor.
Geduremle voormcld tijdperk werd afmnking bevolen van
298 van longzickte ve.rdachte runderen, sedert 1 Januari
jl. 2443.
Het rundvee-stnmboek voor Noord-Hollnnd telde op den
lsten dezer 186 leden, terwyl ingeschreven waren 42 stieren
en 485 koeijen.
De gebouwen en landerijen aan het Zwartenbergsche veer
bij Zevenbergen, groot onge»eer 7 hectaren, vroeger deel
uitmakentle van de dotatie van wijlen Prins Eiedciik, en he-
hoorende onder het Rentair.bt Steenbergen, ihans nan bet
Rijk in eigendom beboorende, hsbben in openbare veiling de
som van/12,350 opgebragt.
Het reepen en rooten van vlas is in bet Eoonsclie eilanil
in vollen gang. De kwaliteit is over het algemeen goedde
voorraad aaijgekocht vlas is ecbler maar een derde van nndere
jaren. Een aantal arbeiders zal daardoor in den aaustaandeo
winter zonder werk zijn.
De Landhouw-Tentoonstelling te Amsterdam beloofi met
uitsluitend in de hoofdstad, maar ook in de landbouwcnde
gedeelten van ons vaderland vertier te zullen gevm.
Niet minder toch dan 600 Engelscbe en Iersche grond-
bezitters willen gezanenlijk d« voornnamsle Inndbouwstieken,
en wat daar op dat gebi.d merkwanrdigs te zien is, gaan
bezoeken; terwijl een 4OtJtal Deer sche giondeigmnren, met
datzelfde doel, met erne extra sioomboot herwaaris koinen.
De Fransche Regering wil dan invoer van bnitenlaadseh
vee zooveel mogelijk: belemmeren, en een inkomend egt van
25 francs heffen voor elk stnk vee dat Frankrijk binn-n
wordt gebrngt. Ii de inleiding tot dit voorstel zegt zy „Wij
achten bet ouzo pligt een In Ipende band te gevm aan de
landbouwers. Tot 1876 werd er nooit meer dan twee inilli-
oen stuks vee in Prankrijk binnen gevoerd, doch in 18S1
had bet getal 2.212.523 bereiktin 1882 was het g.klom-
mm tot 2.525.195, eu in het vorige jnar steeg bet boven de
diie millioen."
Vele landbouwers in Groningen hebben tegenvo'ge van het
heerscben van de varkensziekte, al bunne varkens veiloren.
De tarwe is in Engeland zoo laag in prijs als zij sedert
htt jaar 1780 niet geweest is.
Wederom zijn uit Hoorn aan de firma Smits Powel, le
Syracuse (New York), 1)0 knlveren verzonden, afkomstig uit de
omslrekeu van Hoorn en Purmerend, en dienrnde tot uil-
breiding vau den Amerikaanscben veestnpel.
p'aatsen gaat de ziekle ook op menschen over, en vertoont
bij dezeti de ziekle dan eenu liooge sicifteverhouding.
Naar de Tentoonstellillg te Amsterdam vervoerd een aardnp-
pelstruik, welke om dc ransachtige aluietingen van net locf,
ongetw ijlel J ve'er aandacbt z-il trek ken. llij belioort tot de
so irt „Cbampion," een aardappel van Engelsehen oorsprong,
en werd in bet voorjaar gepoot op bet l-ouw'and van de
BYd. P. VV. Aeketmnnn, in den Lutkemeerpolder, gem.
Sloien. Het loof werd voortdurend tusscben latien en touw
opg-leid, en thans beeft de struik il- kolossale boogte van
i'/2 M. boven den begauen grond bereikt.
De breedie van elke zijde is gemiddeid l/2 Mr.; de om-
trek das ongeveer 6 Meter. Met zeer veil beleid en groile
irioeite i3 onder den struik een bak in den gron I gewerkt,
ora het met grond en al te kuniien veivoeren en zoodoende
het verdorren z ioreel mogelijk te vooikometi. SteMig is bet
den brugwachter te Sloien nog nooit overkumen, dat hij voor
eon aardappelslruik de lirng moesl opendraaijeu. Om Item te
dragen zijn 6 a 8 flmke maiinen noodig.
In bet magazijn van den beer E. H. M. Schlette (voorheen
wed. J. G. Etude en Zoon), in de Sclu olstraat te 's Hage,
zijn de zes zilveren bekers te bezigligen, die als eereprijzen
bestemd zijn voor <1 e Internationale Landbonwtentoonstell ng,
in deze maand te Amsterdam te houden. Zoowel wat teeke-
hing als uitvoering aangnat, zijn deze bekers in de rij der
eerejnijzen, welke op die tentonnstclling zullen worden uitge-
reikt, bun plants ten voile uranrdig. Het dryfwerk, de model-
leetintr der verscbilleude beelilen, alle emMema's op lund-
bouw of hantlel betrekking bebbentle, zoowel als bet grave,, r-
werk en de rijkc vergttlding van vetschilRnde details, »errarlen
de meesterhand en doen het oog van kenuer en leek annge-
naara nan. Vocal mtint daarbij uit de hoofdheker, keurig
geciseleerd, drasende het Merouriusbeeld en voorzien van het
in kleureu geemnillcerd Rijkswapen.
Uit ds Hoekscbe Wanrd wordt gemeld, dat het vlas bij de
beweiking niet tegenzalt, zoodnt men hoop beelt, dat de
prijzen hooger zullen zijn dan in den nfgeloopen winter. De
iioeveellteid is ich'er aanzienlijk minder dan in vorige jaren,
helgcn zijtte oorzauk voornamelijk (indt in de grootc v<rbezen,
die be haaldelijk op tlezeu tak ran i.ijverheid geleden wcidcn.
De toestaild der arbeid-tde klassc zal daardoor la den a>.n
s'aanden winter minder benijdmswnardig zijn, nangezien verieweg
de meesten van ben I.tin winleiloon moetm hebben van de
bmverking vau d t Inndbotiwproduct.
welke mate de Siberische pest sommige Russische
gouvernementen teistertkan blijkm uit het feit, dat in bet
gouverncment Tomek gednrende de eerste 6 maanden van (lit
jaar ongeveer 60.000 stuks vee omgekomeu zyn. Opsommige
door G. Olthoff,
hoofd cler o. I. school te Nielccrk, hij Zuidhorn.
De mensch belt in eenen tijd en voor eenen tijd. Die tijd
verandert telkens van ligting of strekking. waaruit dalgetie
geboren wordt, dat wtj gdwoonlijk tijdgeesi norinen, eu indict:
bet voor ietnand van beiatig is, dat hij met den gecst des tij.is
voortgaat, dan voorzeker is z.ulks het geval bij den onderwijzer der
jeugd. llij tocb onderwijst het geslaeht, dat in latere jaren zal
opUrden en bande'erivan hem hangt dus voor een groot deel
at, hoe zijn kweekciing nan zijne maatscbappelijkc besteraming
eetima.il ztil beautwoorden. Hit is niet alleeu belangrijk, maar
Zelfs pligtmatigora der jeugd (lie kundighedeU iliede te
deeleu, welke linar in eenen volgenden lecf ijd tot nutkunnen
verstrekken; en bieronder rekm ik de beginselen van bet
landbuislioudkuiidig ontlerwijs op de o. I. school. Immers ge-
tuigde reeds Xenophon van den londbouw, dat bij „devo'der
aller kuasten" was. Wilden de onde schrijvers ons in bunne
mytbologisclie berigten een ideaal van volksgeluk ophangen,
dan sohvlderden zij niet bet volk, dat steeds uitmuntte in den
krijg; niet het volk. dat zicli in weelde en wcllust baadde;
niet bet volk, dat eenen wereWhandel dreefneen bet
volk, dat bet vreedzame bedrijf van den landbouw uitoefende.
Ziet'ook bet oude Rome! lloe gelukkig was bet, toen het
zijne Cinciniiatiissen bezat! Maar naauivclijks was de beoefening
van deu landbouw aan slaved overaelaten of (lc wtheart des
lands verd ween van lieverlede. Toen het zwaard de ploeg verdroug,
levcrde de Romciiiscbe Staat slechts tafereeien vnn woestheid
en ellende op. Leest men eenige biadzijden der Nieuwe Ge-
sch'cdenis eu men zal den dwazen Spanj.iard zijuen edclm
liodem zien verlatett, om zirli aan het goud van Mexico en
I'eru te vergspen, neen zoodanig veibliudcn, dat hij ook
titans nog de vruellten van zijn eigen land niet kail plukken.
Is niet de limdhuishoudkiinde de bron en oorziak van (le faliriekeu
en den koopltandel? Zij levert de rawe stof, die de faijrieken be-
vverkeu en door den kooplianilel her- en derwnarts vcrspreid
worden. Geen dezer takken van vvelvaiirt kan voortdurend be*
staan zonder landbuishoi:dkutide. Men d like aan Noord-Ame-
rika, Engeland, NelerHnd en?. Jook in Ned.-rland gevoell
men ihans meer dan ooit, dat de lar.dhitishoudkunde em voor-
nnmeu tak van tiestaan voor veleii uinnnakt, en erne bion is d e
nog veel milder kan vlneien. Er veihefi zicli tlians een bijua
ftlverteane zuelit ter verkryging van kctinis der landlinislioiid-
kun.le. IVij zien scliolen verrij/.cn, waarop zij ui'sluiteii'l wor It
onder vvp7.hu w ij zien iiinat-cliappijen van landbouw nijverheid
en tuinbouw oprigtm, wuarin de voornaa i ste in (lew lamle
zijne dciikbeeblen wisselt mot den eenvomligen landman En
wat stunt nil den onderwijzer te doen bij de openbaring van
dezen tijdgeest? Zoude bet niet nntiig, ja z> Us noodznkelijk
zijn. de lamljmgd nu en dan het allereenvoud g-t- on.lervvijs
in de laiidhuishoiulkunde le geven? Ons dunkt, zoo (lit alge
meen en geregeld geschiedde, dan z niden de h rigtingen voor
landbouvvkundig omlervvys nog beter en algemeener bezoclit
worden. En (lit kan immers ieiler onderwijzer dom, zoo hij
onder de beginselen der natuu-kundc ook lot allereenvoudigste
otulerwijs in de landhuishoudkunde rangscbikt. O! er va.t luj
den tegeiiwooidigen landtmuweir sums nog zoo veel vcoroor-
deel opzigtelijk het theoretisclie gedeelte van den landbouw
te bestrijdea 1 Zij kunnen, zij willen soms geene nndere ziens-
wijze volgen, ofschoon zij beproefd beter is dan die tuinnm
vaders of grootvnders. Laat ons dus van onzen kant mede
werken om den toekomstigeu landbouwer cene zooveel moge
lijk theoretische tennis van zijn vak mede te deelen, opdat
hij ze in vervolg van tijd met de practijk wete fe verbinden.
G beurt dit niet, dan zal bij ongetw ylel l verre, zi er verre
tnoeten acbter staan. Maar, viaigt missrhien deze en gene wel-
licht, hoe d t ontcrwys in te rigten? De stof daaitoe is ge-
noeg voorhanden. De geheele natuur ligt vddr ons. ledrre
boomsoort, ja ieder gewas biedt ons menigvuldige beschou-
wingen aan. Neem b. v., om tets te noemen, den graanltalm.
Om tot sijn aanzijn te geraken. zooals bij behoort te zijn, is
er noodig 1. een gezonde korrel, 2. een weltoebereide aarde,
3 cene gematigde voehtigheid, 4. eene behoorlijke warmte. 5.
lucht, 0. zuurstof, 7, kooDtol en 8. licht. Uelk een schat
van onderweipen liiedt zicli bier aan, die der beliandeling over-
waardig zijn, die bet nadenken bevorderen, het oordeel scher-
pen en bet oog verlichten van hem, die bestemd is zijn be-
staan te zoeken in betgeen de grond bein oplevert, door een
vlijt'ge, maar ook verstandige beweiking. Men vestige de aan
dacbt der landjeugd op de onderscbeidene soorten van grou-
deu, welke (te Nederla dselie bodem ter bescliouwing aanbiedt,
cn welk ge'irttik (le landbouw er van maakt en maken kan;
de menigvuldige gewassen, welke de Nedeil.indsche landbouw
teelt of uitroeit; bun groei en snmenstellingde onderwijzer
make ze hekend met (le onderscbeidene uitvverkselen der mest-
sooiten op den plnntmgroei. Hij doe hen vooral opmerken,
welke verbeterde landhouvvkundige werktuigen er sedert et-
tdijke jaren hier en daar in gelirnik zij-i, opdat men het dui-
di-lijk lecre inzien, dat, waar vvetenschap en kunst zieh paren,
ook zells bet moeiliikste werk veel verligt. wordt tn dus het
gehiuik dier werktuigen niet anders dan de beste uitkoinsten
kan 0|i!eveten. En welk eene versehe denlieid van akkergewas-
sen levert ons land niet ter heschouwing op, lioe iiienigviiH
dig en menigerbi is de aankweeking daarvau 1 Hoe min be-
keinl zijn niet somniige planted, welke wegens bun nut en
voordecl nicer algemem monsten geteelil woider De tijd
wnnnccr, (le plaats waar en de vvijze hoe ze bet best worden
vooitgebragt, mag niet vergetm worilen. Ook het wetland
eischt rene afzonderlijke bescliouwing. De sooit van grond,
de boogeie of lagere ligging, bmiesting, sclieuring enz. dienen
in aanmerking genotnon te worden. Hoe rijk is nict de vee-
fokkciij in NedtrlanilHet is dus de pligt van een goed
landbouwer, deze rassen zuiver te bewared eu, waar het noo
dig is, (e veredelen, om er de incest mogtlijke voorde. lm van
le g.-nietm met t r/.ijdestelling van alle voorooideelen. Het
„beproef alle d ngeu en behoud bet goede" is eene spreuk,
die den jmgdigm landbouwer niet gmoeg kan ingescherpt
worden. De soorten vau lioutgnwasseti, op verschillmde gron-
(len gekivoekt, bird en eene groote verscl.eidenheid aan. De
onderscbeidene hehnndeling, zooals ieder in zijne sooit zulks
vordert om bet best aan zijne he-lemming te beautwoorden,
eischt eene naauvvkeiirige kennis. Men make de landjeugd be-
k"nd mrt de ondeisclteideiie iniddelen ter afvvatering der gioo-
den; m*n wijze op bet in cnlttiur brengsn er van, zooals zulks
in onze dagrn plaats beeft, en dos liaar tevens de meerdere
voordeelen opmerken, welke de landbouw danrvan geniet. Zou
znlk onderwijs niet de hoofdschotel moeten zijn van bet her-
/iaZi'n^-onderwijs
En biermede, meen ik mijne korle en vlugtige besehou-
vvingen over het zeer nuttige en het nooilzakelijke van het
onderwys in de landhuishoudkunde op da openbare lagere
school ten platten lande te tnogen eindigen. Mogt (lit ge-
scl)rijf bij inijne nmbtgenootcn den lust lot (lit onderwijs heb
ben aangewakkerd en zoo mogen strekken tot lieil vau een
der voorna-mste standen in de mantsehappy.
Naar wij verttemen zal Z. M. de Koning toch nog een
bezoek brengen aan de Internationale Landboiiw-Tenloonstel-
ling. Waarschjjtilyk zal H. M. deKoning in den Koning daarbij
vergeztllen.
Naar uit VGravenhaga geme'd wordt, zal 7, M. de Ko
ning dit jaar niet in eigen persoon de zitting der Staten-
Generaal openen.
Zondn'gmiddag omstreeks half een is aan het station
van bet Holland-cite spoor te 's-Graienhage een kind, een
meisje van 4 jaar, door eeu vrouw, waarsebijn'ijk de niO'der,
aelitrrgclatm. De vrouw had een oogtnlilik te vorm nan een
der lieainb'en den sleulel van zrkere plaats verzocht, liragt
het kind daarhcen en is toen spoorl ios verdwenen. De kleine
is voorloopig door .le politie in bewating genomen.
Eeu „diarhanten bruiloft" is dezer dagen te Hangesund,
in Noorwegeu, gevierd, door een eclupaar, dat in 1S09 ge-
huwd is.
In de slngi rij van den hcer Caslenberger, op den l.oek
van de Kerkstraat en Vijzel-traat, te Amsterdam, was Macndag
de oudste knecbt bezig not het uilsuijden van cen nier, toen
het lies eenklaps uitgleel eu hem in den buik trof. De wonde
was groot, en of-eioon er dndelijk geneeskucdige liulp bij de
hand was, slierf de engclukkige binnen eenige mitiuien. Hij
was bij mi negeii jaar bij den beer C. werkzaain, een oppassend
mail dus, in laat eene vrouw en drie kinderen na.
Dezer dagen trad een net gekleed beer te Rotterdam
een magazijn van dnmesmautels binnen en vroeg om eeti'ge
mantels te zien. Toen de bezoeker zijn keus gedaan bad,
deed bij den chef dc zonderlinge vraav, den mantel even aan
le passen, een verzoek, vaaraan deze, boe vreemd hij ook
opzag, voldeed. Naauwelijks bad bij deu mantel aan, of de
bezoeker ligtte de toonbanklade en ging aan den haal, tnee-
uende (lat de chef liern met den d lmes-mantel aan. wel niet
acbtervolgen zou. Deze deed (lit eeliter en rieo uit al zijn
magt„Houdt den dief." la plants .'van den (lief, hielden
de voorbijgangers evenwel den cbcf aan, daar zij moenden
dat de man, met een damcsu.antei aan liet lijf, niet goed bij
bet hoofd was. De dief ontkwam eu is nog niet opgespoord,
Te Marseille overleden volgens de laatste opgaven weer
9 en te Toulon 2 pcrsonen aan de cholera.
Aan de locomolieven loopende op de lijn Leeuwar-
den-Sneek zijn sedert eenige dagen schellen lievestigd, waar-
mede de machinisteu vddr bet passeeren van overwegen en
